Bartleby, hayatla, insanlık durumuyla bu karşılaşmasından çıkarımı sonucu "Yapmamayı
tercih ederim" demeyi akıl edebilmiştir; akıl etmekle kalmamış, bu tavrını sivil itaatsizlik
eylemine dönüştürebilmiştir. Bu yüzden de Bartleby bir sanatçıdır, bir şair kadar değerlidir.
"Şairler çayırlarda ya da tavan arasında hoşa giden yaratıklar olabilirler, ama montaj hattına

sokulan bir çomaktırlar."
Yusuf Eradam

Yapmak insanı özgürleştirmez, köleler de yaparlardı, ama yapmayı reddedemezlerdi; özgür

olmak bir şey yapmayı reddedebilmektir!

Ahmet Öz